Kutsanmış Şehir: Yeruşalayim

Kutsanmış Şehir Yeruşalayim’i ilk ve en heyecanlı görüşünüzde, bunun son görüşünüz olmayışını hayal etmekle avutacaksınız kendinizi.

Araç ile Taberiye’den Yeruşalayim’e gitmek ortalama iki buçuk saat sürüyor. Bu yüzden sabahın erken saatlerinde yola çıkmak en doğrusu.

Yeruşalayim

Yeruşalayim’in literatüre geçmiş bir çok ismi var. Bunlardan bazıları ise şunlar; Barış Şehri, Davud’un Şehri ve Kutsal Şehir. Bu isimlerin büyük bir kısmı Tora kaynaklı olup, günümüz İbrani literatüründe ise bu şehirden Yerushalaim (יְרוּשָׁלַיִם) olarak bahsedilmektedir.

Yeruşalayim’in Bölgeleri ve Kapıları

Daha evvel Doğu ve Batı olarak ikiye ayrılan Yeruşalayim şehri, 1967 yılında gerçekleşen Altı Gün Savaşlarının ardından tamamen İsrail Devletinin kontrolü altına geçmiştir.Yukarıda yer alan görselde ise Antik/Eski Yeruşalayim, temel olarak dört ayrı kısma ayrılır. Bu kısımlar; Müslüman Kısmı, Hristiyan Kısmı, Ermeni Kısmı ve Musevi Kısmıdır.

Tapınak Tepesi ise eski şehrin doğusunda yer alır ve bölgeye yukarıdan bakan bir konuma sahiptir. Kutsal Şehrin etrafını 4 km uzunluğunda surlar kaplar. Bu surlar üzerinde 7 adet giriş kapısı mevcuttur. Bu kapılar ise şunlardır; Yeni Kapı, Şam Kapısı, Çiçek Kapısı, Aslan Kapısı, Altın Kapı, Çöp Kapısı, Davud Kapısı ve Yafo Kapısı

Neredeyse her kapının iki ayrı ismi olmakla birlikte dört ayrı kısma da giriş için kullanılan faal girişler mevcuttur.

Tapınak Tepesi

Tapınak Tepesi’ne Altın Kapı’yı kullanarak giriş yapılabilir. Bu tepe tarihte Tapınak Şövalyeleri olarak bilinen tarikatın komuta merkezi olarak kullanıldığı için bu şekilde adlandırılmıştır. İncil’e göre bu tepe Hz. İbrahim’in oğlunu Tanrı’ya kurban etmeye götürdüğü tepedir. Bu olay İbrani Kültüründe הָעֲקֵידָה (HaAkida) olarak geçmektedir. Bu tepe Müslüman Kısmı içinde yer alır ve El-Aksa Camii bu alanda bulunur.

Müslüman Kısmı

Eski bir Osmanlı kentini bariz bir şekilde andıran, kolaylıkla İstanbul’da yer alan Kapalı Çarşı ve Mısır Çarşısının üstü açık şekline benzetilebilecek olan şehir, dar ve çıkmaz sokaklardan meydana geliyor.
Müslümanların yaşadığı bu bölgede ise pişen yemeklerin kokusundan , kulağınıza ilişen insan seslerinden, satılan hediyelik eşyaların alametlerinden, kolaylıkla Arapların yaşadığı Müslüman Bölgesi’nde olduğunuzu hissediyorsunuz. Büyüklüğü ortalama 36 hektardır. Eski şehrin Kuzey kısmında yer alan bu bölgede ortalama 22.000 kişi ikamet ediyor. Çiçek Kapısı, Şam Kapısı ve Aslan Kapısı’ndan Müslüman Kısma giriş yapılabilir.

Şu an Müslüman kısmında ortalama 60 tane İbrani kökenli aile yaşar. Ayrıca yine Müslüman Kısım içinde çok önemli Hristiyanlık mirasları bulunur. Bunlardan en önemlisi Stations of the Cross olarak bilinen, Hz. İsa’nın çarmıha gerilmeye giderken geçtiği yollar olarak inanılan izlerdir. Hristiyanlar ise aynı rotayı tekrar ederek yol üzerinde dua ederler.

Hristiyan Kısmı

Eski Yeruşalayim’in Kuzey Batı kısmında konumlanmış olan Hristiyan Kısmına, Şam Kapısı, Yeni Kapı ve Yafo Kapısını kullanarak giriş yapabilirsiniz. Kutsal Kabir Kilisesi olarak bilinen ve Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesinin ardından naaşının üzerine koyulduğu taşın yer aldığı kilise, bu kilisedir. Bu kilise Hristiyan Kısmın kalbidir. Çünkü Hz. İsa’nın burada yeniden dirildiğine inanılır. Restoranlar, oteller, evler ve bir çok küçük şapelin bulunduğu bu kısımda yoğunluk, Davud Sokağı ve Hristiyan Yolu (Hz. İsa’nın çarmıha gerilmek üzere gitti inanılan yol) sokaklarında birikir. Hristiyan Kısımda yaşanan en büyük çelişme, Yunan Ortodoks, Doğu Ortodoks, Oryantal Ortodoks ve Roma Katolikleri arasında yaşanmaktadır. Çünkü Kutsal Kabir Kilisesi‘nin bakımı ve işletiminin kimler tarafından icra edileceği en büyük tartışma konusu haline gelmiştir.

Musevi Kısmı

Özellikle M.Ö 800’lü yıllardan bu yana Musevi Kısmı’nda İbrani varlığı mevcut olmuştur. Bu kısmın Güney Batısı’nda bulunan Davud Kapısı (Siyon veya İbrani Kapısı olarakta bilinir) Ermeni Kısmı ve Musevi Kısmını birbirinden ayıran geçittir. Çöp Kapısı, Musevi Kısma giriş yapabilmenin bir diğer yoludur. Şu an için ortalama 2000 yerleşimciye ev sahipliğini yapan Musevi Kısmı, 1948’de gerçekleşen tahribat ile birlikte bir çok İbrani yerleşimcisini ve Sinagogu’nu yitirmiştir. Altı Gün Savaşları sonrasında Musevi Kısmı tekrar inşa ve restorasyon sürecine girmiştir. Musevi Kısmı’nda yer alan Batı Duvarı ve Hurva Sinagogu, Museviler için bu kısımda yer alan en kıymetli değerlerdir. Ayrıca bir çok eğitim enstitüsü, bu kısımda konumlanmıştır.

Ermeni Kısmı

Eski Yeruşalayim’in Güney Batı kısmında yer alan Ermeni Kısmı, diğer kısımlar arasında, nüfus ve yüzölçümü olarak en küçük bölgedir Aziz James Katedrali gibi önemli Ermeni ibadethanelerinden birine sahiplik eden bu kısıma, Davud Kapısı kullanılarak geçiş yapılabilir. İçeride Davud Kulesi’de dahil olmak üzere bir çok okul, kilise ve yerleşim yeri mevcuttur. Hz. İsa’nın ölümünden sonra Hristiyanlığa geçen Ermeniler, 300’lü yıllarda bölgeye yerleşmeye başlamışlardır. Dördüncü ve sekizinci yüzyılar arasında bölgede yer alan Ermeni nüfusu artmış ve bir çok yeni manastır inşa edilmiştir. Şehir, tarih boyunca bir çok kez el değiştirse dahi, Ermeniler varlıklarını ellerinde tutmayı başardılar. Bu kısımda birbirinden güzel seramik ürünleri satan dükkanlar bulabilirsiniz.

Yeruşalayim’da geçireceğiniz vakti oldukça fazla tutup, tarih kokan havayı iyice içinize çekmenizi tavsiye ederim.