Slowbalisation, küreselleşmenin hızının yavaşladığı bir dönemi ifade eder; bu süreç, 2007-2008 küresel finansal krizinden sonra başlamış ve ticaret, yatırım ile değer zincirlerinde belirgin bir yavaşlamaya yol açmıştır. Araştırmalar, bu yavaşlamanın ticaret savaşları, korumacılık ve jeopolitik gerilimler gibi faktörlerden kaynaklandığını gösteriyor; örneğin küresel ticaretin büyüme oranı kriz öncesi %12,6’dan 2009-2018 arası %2,7’ye düşmüştür. Bu durum, gelişmekte olan ülkelerin büyümesini etkileyebilir, ancak dijital ticaretin hızlanması gibi olumlu yönler de var – örneğin, sınır ötesi veri akışları 2004-2019 arası 64 kat artmıştır. Genel olarak, kanıtlar küreselleşmenin tamamen durmadığını, ancak biçim değiştirdiğini işaret ediyor; örneğin pandemi sırasında ticaret %10-16 oranında düşmüş olsa da, finansal akımlar daha az etkilenmiştir.
Temel Noktalar:
- Tanım ve Kökeni: Slowbalisation, 2015’te Adjiedj Bakas tarafından ortaya atılmış, 2019’da The Economist tarafından popülerleştirilmiş bir kavramdır; hiperküreselleşme sonrası yavaşlamayı tanımlar. Araştırmalar, bu sürecin 2008’den beri devam ettiğini ve ticaretin GDP’ye oranının plato yaptığını vurguluyor.
- Nedenler: Finansal kriz sonrası ticaret maliyetlerinin düşmemesi, korumacı politikalar (örneğin ABD-Çin ticaret savaşı) ve pandemi gibi şoklar yavaşlamayı tetiklemiştir; ancak bu, küreselleşmenin sonu değil, evrimidir – bazı görüşlere göre, çevre ve eşitsizlik sorunlarını ele almak için fırsat sunar.
- Etkiler: Ticaret büyümesi yavaşlarken, eşitsizlik artmaya devam ediyor; gelişen ülkeler yakalama fırsatlarını kaybedebilir, ancak bölgesel tedarik zincirleri güçlenebilir. Tartışmalı bir konu olarak, bazı ekonomistler yavaşlamanın büyüme potansiyelini düşürdüğünü, diğerleri ise sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlayabileceğini savunuyor.
- Gelecek Görünümü: Jeopolitik gerilimler (örneğin ABD’nin Çin’e yönelik yaptırımları) yavaşlamayı hızlandırabilir, ancak dijitalleşme gibi alanlar büyüme potansiyeli taşıyor; kanıtlar, tam bir deglobalisation yerine “daha ince” bir küreselleşme öneriyor.
Tarihsel Bağlam
Küreselleşme tarihsel olarak endüstriyel devrimden beri dalgalanmalar yaşamıştır: Bretton Woods dönemi hızlı büyüme getirirken, GFC sonrası yavaşlama “slowbalisation”ı doğurmuştur. Bu, savaş arası korumacılığın modern versiyonu gibi görülebilir, ancak dijital akımlar sayesinde tamamen tersine dönmez.
Ekonomik Veriler
Aşağıdaki tablo, küresel ticaretin evrimini özetliyor:
| Dönem | Ticaret Büyüme Oranı (%) | Ana Etkenler |
|---|---|---|
| Kriz Öncesi (pre-2008) | 12.6 | Ulaşım maliyetlerinde düşüş, WTO |
| Post-GFC (2009-2018) | 2.7 | Korumacılık, değer zinciri kısalması |
| Pandemi (2020) | -10 ila -16 | Tedarik kesintileri, hareket kısıtları |
Kaynak: IMF ve Avrupa Parlamentosu raporları.
Politika Önerileri
Ülkeler, stratejik özerklik için tedarik zincirlerini kısaltmalı; AB gibi bloklar, adil ticaret araçları geliştirmeli (örneğin FDI tarama düzenlemeleri). Bu, tüm taraflara empatiyle yaklaşarak, küreselleşmenin faydalarını korurken riskleri azaltmayı hedeflemeli.
Slowbalisation: Küreselleşmenin Yavaşlaması ve Küresel Ekonomiye Etkileri – Bir Ekonomik Analiz
Özet
Slowbalisation, küresel entegrasyonun hızının yavaşladığı bir fenomeni ifade eder. Bu kavram, 2007-2008 küresel finansal krizinden (GFC) sonra belirginleşmiş olup, uluslararası ticaret, yatırım ve değer zincirlerinde (GVC) gözlemlenen yavaşlamayı kapsar. Bu çalışma, slowbalisation’ın nedenlerini, kanıtlarını, ekonomik etkilerini ve politika çıkarımlarını akademik bir perspektiften incelemektedir. Literatür taraması, tarihsel bağlam ve ampirik verilere dayalı olarak, bu sürecin küreselleşmenin sonu değil, evrimi olduğunu savunuyoruz. Araştırma, IMF, Avrupa Parlamentosu ve Intereconomics gibi kaynaklardan elde edilen verilerle desteklenmiştir; örneğin, ticaretin GDP’ye oranı GFC sonrası plato yapmış, FDI akımları ise %2,7’den %1,2’ye düşmüştür. Anahtar kelimeler: slowbalisation nedir, yavaş küreselleşme, deglobalisation, küresel değer zincirleri, ABD-Çin ayrışması.
Giriş
Küreselleşme, Soğuk Savaş sonrası dönemde hiperküreselleşme olarak adlandırılan hızlı bir entegrasyon süreci yaşamıştır. Bu dönem, ticaret engellerinin kalkması, sermaye akımlarının artması ve teknolojik yayılmayla karakterizedir; ancak eşitsizlik, iş kayıpları ve çevresel bozulma gibi yan etkileri de beraberinde getirmiştir. 2015’te Adjiedj Bakas tarafından ortaya atılan ve 2019’da The Economist tarafından popülerleştirilen “slowbalisation” kavramı, bu hızlı sürecin yavaşlamasını tanımlar. Bu yavaşlama, 2008 finansal krizinden itibaren gözlemlenmekte olup, ticaret büyümesinin kriz öncesi %12,6’dan %2,7’ye düşmesi gibi göstergelerle ölçülmektedir. COVID-19 pandemisi, bu süreci hızlandırmış, ticaretin %10-16 oranında düşmesine yol açmıştır. Bu çalışma, slowbalisation’ı ekonomik bir tez gibi ele alarak, nedenlerini, kanıtlarını ve etkilerini tartışacaktır. Araştırma sorusu: Slowbalisation, küresel ekonomiyi nasıl dönüştürmekte ve bu dönüşüm sürdürülebilir kalkınma için fırsat mı yoksa tehdit mi?
Literatür Taraması
Literatür, küreselleşmeyi tarihsel döngülerle inceler: Endüstriyel devrimden Bretton Woods’a kadar uzanan dönemler, ticaret açıklığının dalgalanmalarını gösterir. Rodrik (2011), küreselleşmenin trilemmasını vurgular: Demokrasi, ulusal egemenlik ve küresel entegrasyon aynı anda sürdürülemez. The Economist (2019), slowbalisation’ı ticaret maliyetlerinin düşmemesi ve korumacılığın yükselişiyle bağdaştırır. IMF çalışmaları, GFC sonrası yavaşlamayı jeopolitik gerilimlerle ilişkilendirir; örneğin, ticaret reformlarının durması ve siyasi desteğin azalması. Avrupa Parlamentosu raporu, beş yolu (ticaret, finans, eşitsizlik, sosyal hareket, dijital) analiz eder ve pandeminin yavaşlamayı derinleştirdiğini belirtir. Son literatür, deglobalisation’ı tartışır ancak slowbalisation’ı evrimsel bir geçiş olarak görür; örneğin, dijital akımların hızlanması (sınır ötesi bant genişliği katlanarak artmış). Eleştiriler: Bazı yazarlar (Milanovic, 2022), bu sürecin eşitsizliği sürdürdüğünü savunurken, diğerleri (örneğin Intereconomics) ABD-Çin ayrışmasının GVC’leri parçaladığını vurgular.
Nedenler
Slowbalisation’ın kökleri 2008 krizinde yatar: Ticaret maliyetleri düşmeyi durdurmuş, dış şoklar (döviz dalgalanmaları, ticaret gerilimleri) değer zincirlerini bozmuştur. Korumacılık yükselişi: G20’de ticaret kısıtlayıcı önlemler tarihsel zirvede; ABD’nin Trump dönemi yaptırımları ve Çin’in misillemeleri örnek. Popülizm ve milliyetçilik: ABD, Fransa, Hindistan gibi ülkelerde küreselciliğe karşı tepki artmış. Pandemi etkileri: Karantina ve tedarik kesintileri ticareti %13-32 düşürmüş; uluslararası uçuşlar 2019 seviyelerinin %50’sine inmiştir. Diğer faktörler: İşgücü arbitrajının azalması, yerel pazarların büyümesi ve veri lokalizasyonu gibi stratejik tercihler. Finansal nedenler: Kriz sonrası kısıtlamalar sermaye akımlarını %65 azaltmış.
Kanıtlar ve Veriler
Ampirik kanıtlar, yavaşlamayı doğrular:
- Uluslararası Ticaret: Mal ticaretinin yıllık büyümesi post-2009’da düşmüş; ticaret/GDP oranı yavaşlamış (1994’te %8,57 tarife, 2017’de %2,57). AB ticaret bağımlılığı ABD/Çin’den yüksek.
- Finansal Açıklık: Dış varlıklar/yükümlülükler 2007’de %400 GDP zirvesi yapmış, 2015’te durağanlaşmış. Sınır ötesi banka kredileri azalmış, ancak FDI artmış.
- Eşitsizlik: İşgücü gelir payı 1995-2011 arası %2 düşmüş; kurumsal vergi oranları %50 azalmış.
- Sosyal Hareket: Turizm 2000-2018 arası ikiye katlanmış, ancak pandemi %60-80 düşürmüş.
- Dijital Değişimler: Veri akışları 64 kat artmış; hizmet ticareti mal ticaretinden hızlı büyümüş.
Aşağıdaki tablo, eğilimleri özetler:
| Alan | 2007-2019 Eğilimi | 2020 Pandemi Etkisi |
|---|---|---|
| Ticaret | Yavaşlama | Keskin Düşüş |
| Finans | Yavaşlama | Hafif Etki |
| Eşitsizlik | Hızlanma | Hızlanma |
| Sosyal Hareket | Yavaşlama | Keskin Düşüş |
| Dijital | Hızlanma | Hızlanma |
Kaynak: Avrupa Parlamentosu.
GVC’ler: Ara mallar ticareti 2008’den beri net düşüşte; Avrupa’da daha hızlı.
Ekonomik Etkiler
Slowbalisation, küresel büyümeyi yavaşlatabilir: Ticaret yavaşlaması, gelişen ülkelerin yakalama fırsatlarını azaltır. Ancak, tedarik zincirlerinin kısalması dayanıklılığı artırır; örneğin pandemi sırasında bölgesel kaynaklanma tercih edilmiş. Eşitsizlik artışı: En üst %1 firmalar ihracatın %57’sini kontrol eder. Jeoekonomik parçalanma riski: ABD-Çin ayrışması, 5G ve yarı iletken zincirlerini bölebilir, küresel büyümeyi düşürebilir. Pozitif yön: Çevresel bozulma azalabilir, yerel istihdam artabilir.
Vaka Çalışmaları
- ABD-Çin Ayrışması: Ticaret savaşı, akımları düşürmüş; FDI yarıya inmiş. Pandemi, hareket kısıtlamalarını uzatmış.
- AB Örneği: Ticaret bağımlılığı yüksek; GVC katılımı azalıyor. Next Generation EU gibi araçlar yanıt veriyor.
Aşağıdaki tablo, ABD-Çin ticaretini karşılaştırır:
| Yıl | Ticaret Değeri Büyüme (%) | FDI Akımı (% GDP) |
|---|---|---|
| Pre-2008 | 12.6 | 2.7 |
| 2009-2018 | 2.7 | 1.2 |
| 2020 | Çöküş | Çöküş |
Kaynak: Intereconomics.
Politika Önerileri
AB için: Stratejik özerklik, tedarik zinciri kısaltma, adil ticaret araçları (FDI tarama, anti-damping). Küresel işbirliği: Dijital yönetişim, vergi reformu. Gelişen ülkeler için: Bölgesel entegrasyon teşviki. Genel: Sürdürülebilir küreselleşme için multilateralizm güçlendirme.
Sonuç
Slowbalisation, küreselleşmenin evrimini temsil eder: Ticaret yavaşlarken, dijital alanlar hızlanır. Bu, fırsatlar (dayanıklılık, sürdürülebilirlik) ve riskler (büyüme kaybı, parçalanma) sunar. Gelecek çalışmalar, dijitalleşmenin rolünü derinleştirmeli.
Kaynakça
- Economics Help: Slowbalisation – Is globalisation slowing down? (https://www.economicshelp.org/blog/166776/economics/slowbalisation-is-globalisation-slowing-down/)
- Intereconomics: Slowbalisation in the Context of US-China Decoupling (https://www.intereconomics.eu/contents/year/2022/number/6/article/slowbalisation-in-the-context-of-us-china-decoupling.html)
- Avrupa Parlamentosu: Slowing down or changing track? (https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2020/659383/EPRS_IDA(2020)659383_EN.pdf)
- IMF: Charting Globalization’s Turn to Slowbalization (https://www.imf.org/en/Blogs/Articles/2023/02/08/charting-globalizations-turn-to-slowbalization-after-global-financial-crisis)
- The Economist: Globalisation has faltered (https://www.economist.com/briefing/2019/01/24/globalisation-has-faltered)
- Diğer kaynaklar: AraştırmaGate, PMC, vb.
Key Citations:
Bir yanıt yazın